W destylarni Tomatin po raz pierwszy dokonano odpędu whisky na bazie torfowego, dymnego słodu pod koniec 2005 roku. To oficjalna wersja. Półoficjalnie wiadomo, że próby z torfowym słodem podejmowano w Tomatin na wiele lat wcześniej. Na rynku pojawiały się limitowane edycje Tomatin Cù Bòcan z roczników 1988-1990, tak więc sporadyczne próby odpędu torfowej whisky musiały mieć tam miejsce wcześniej, jednak to w 2005 roku zaczęła się regularna, zimowa produkcja. W związku z tym, że otrzymany w zimowych warunkach, przy panujących wokół niskich temperaturach destylat okazał się niezwykle obiecujący, od tamtej pory w Tomatin corocznie wytwarza się pewną ilość destylatu korzystając ze słodu dymionego torfem. Wyprodukowana w ten sposób whisky po raz pierwszy trafiła do butelek w 2010 w limitowanej edycji i przeznaczona została na rynek japoński. Jednak trzeba było poczekać kolejne trzy lata, by światło dzienne ujrzała nowa, torfowa wersja Tomatin, Cù Bòcan. Z czasem zarzucono odniesienie do nazwy destylarni, i od jakiegoś czasu na rynku znaleźć można whisky słodową Cù Bòcan, o której tylko wtajemniczeni wiedzą, że pochodzi z Tomatin.
Wykorzystanie słodu torfowego nie było ostatnim eksperymentem, w jaki zaangażowali się twórcy Cù Bòcan. Z czasem whisky ta trafiła do całego szeregu różnych rodzajów beczek, a konsumenci otrzymali Cù Bòcan z beczek po piwie typu stout, po winie moscatel, po cabernet sauvignon z Maroka, a nawet po japońskim shochu. Do tej pory jednak, za wyjątkiem sporadyczny, limitowanych edycji, Cù Bòcan była trunkiem nieposiadającym deklaracji wieku. Stan ten właśnie uległ zmianie.
Cù Bòcan15yo 2022 Edition, debiutująca właśnie na światowych rynkach, to whisky w skład której wchodzi pewna ilość tego pierwszego, historycznego destylatu z 2005 roku. Zabutelkowana została jako trunek o mocy 50% vol., bez udziału barwiącego karmelu, z pominięciem filtrowania na zimno. Whisky leżakowała w całości w beczkach po sherry oloroso. Debiutująca właśnie edycja ma być pierwszą taką piętnastolatką, butelkowaną od tej pory corocznie. Zdaniem producenta, trunek ten oferuje nuty suszonych w słońcu owoców, egzotycznych przypraw, palonej skórki pomarańczowej, prażonego toffi, czereśni i kardamonu.
Zakup pojedynczej butelki Cù Bòcan 15yo oznacza wydatek rzędu 95 funtów.
Zlokalizowana tuż poza zachodnią granicą regionu Speyside, nieco na południe od Inverness, destylarnia Tomatin założona została w 1897 roku, a więc na fali optymizmu dotyczącego przyszłości szkockiego przemysłu gorzelniczego. W drugiej połowie XX wieku była największą wytwórnią szkockiej whisky słodowej, od 1986 w rękach japońskich (Takara Shuzo Company i Okara & Co.), w których pozostaje do dziś. Przez długi czas pełniła ona rolę wytwórcy jednego ze składników whisky mieszanych (blended whisky), choć wśród koneserów wysoko cenione są rocznikowe edycje Tomatin z lat sześćdziesiątych i siedemdziesiątych ubiegłego wieku. Jako destylarnia należąca do japońskiej firmy, miała też swój znaczący udział w tworzeniu rynku whisky japońskiej, jednak to już zdecydowanie nieoficjalnie, podobnie jak chociażby Ben Nevis.
W aktualnej ofercie Domu Whisky Online znaleźć można bogaty wybór whisky z destylarni Tomatin, zarówno tej beztorfowej, jak i torfowej. Zapraszamy do odwiedzin.
[05.10.2022 / zdjęcie: Tomatin]