Caol Ila

Caol Ila w pigułce:

rok założenia: 1846
właściciel: Diageo
region: Islay
status: aktywna
wydajność: 6.500.000 litrów
kadzie fermentacyjne: 8 z daglezji, 2 ze stali nierdzewnej
alembiki: 6
źródło wody: potok Loch Nam Burn
zwiedzanie: tak
położenie: 55° 51’ 16” N 06° 06’ 34” W
GPS: 55.854444, -6.109444
adres: Port Askaig, Islay, Argyll PA46 7RL
tel. 01496 302760


Caol Ila
[cal-IL-a]

Największa destylarnia whisky na wyspie Islay przez długie lata znana była tylko z wersji 15-letniej wchodzącej w skład serii Flora & Fauna, wersji Rare Malts i stosunkowo rzadkich edycji niezależnych. Sytuacja zmieniła się w 2002 roku, kiedy to na rynek trafiła pierwsza partia nowej oferty oficjalnej, firmowanej przez producenta. W jej skład weszły wówczas wersja 12-letnia, 18-letnia, oraz wersja cask strength bez deklaracji wieku. Oprócz nich, dostępna jest obecnie również wersja Moch, bez deklaracji wieku, jak również cały szereg edycji rocznikowych i limitowanych. Niemałą ciekawostką dla wielbicieli tej marki było ukazanie się na rynku w 2006 roku wersji Caol Ila Unpeated. Whisky ta jest efektem rozpoczętych w 1999 roku eksperymentów z użyciem słodu jęczmiennego suszonego kompletnie bez użycia torfu na potrzeby rynku single malt. Od tej pory corocznie na rynek trafia pewna partia tego rodzaju whisky. W 2012 roku już 30% produkcji opiera się na słodzie beztorfowym. Warto odnotować fakt, że produkcja beztorfowej whisky odbywała się w Caol Ila już w latach osiemdziesiątych XX wieku, na potrzeby blendów, i to ona w dużej mierze pomogła uratować destylarnię przed zamknięciem w czasach spadku sprzedaży. Ofiarami bessy tamtych czasów padły przecież Port Ellen, Brora, Convalmore czy Dallas Dhu – żeby poszukać przykładów tylko w portfolio koncernu Diageo (wówczas DCL).

Mimo iż destylarnia Caol Ila, znajdująca się nad cieśniną o tej samej nazwie, oddzielającą wyspy Islay i Jura, założona została w połowie XIX wieku, dokładnie w roku 1846, z wyglądu niczym nie przypomina starych, urokliwych destylarni z tamtego okresu. Nowoczesna, w większości oszklona hala alembików przypomina wyglądem raczej zbudowaną pod koniec lat sześćdziesiątych XX wieku Clynelish niż tradycyjne XIX-wieczne budynki Dalmore, Balvenie, czy Speyburn. W istocie, dzisiejsze budynki Caol Ila powstały w wyniku przeprowadzonych na szeroką skalę prac renowacyjnych na terenie destylarni w latach 1972-74. Krótko mówiąc, budynki destylarni – za wyjątkiem magazynów – zostały kompletnie wyburzone, a na ich miejscu zbudowano nową, większą destylarnię. Przed 1972 rokiem w Caol Ila funkcjonowały dwa alembiki, po przebudowie sześć, a destylarnia stała się największym producentem whisky na wyspie. Ostatnia rozbudowa destylarni miała miejsce w 2011 roku, kiedy to zwiększono liczbę kadzi fermentacyjnych, a potencjalna wydajność zakładu wzrosła do 6,5 miliona litrów czystego alkoholu rocznie. W czasie tego remontu zapotrzebowanie na torfową whisky na potrzeby blendów przejęła sąsiadka, destylarnia Bunnahabhain.

Poza przebudową z lat siedemdziesiątych, w Caol Ila miały miejsce dość typowe dla tego typu zakładów zmiany właścicieli, w 1879 roku nastąpiła pierwsza przebudowa i rozbudowa zakładu, a w 1927 gorzelnia stała się własnością spółki Distillers Company Ltd. W rękach DCL pozostaje do dziś, choć teraz już spółka-matka nazywa się Diageo. Przebudowa z lat 1972-74 oznaczała nie tylko rozbudowę zakładu i powiększenie jego mocy produkcyjnych, oznaczała również likwidację własnej słodowni i suszarni słodu. Zniknęła charakterystyczna pagoda wieńcząca dach słodowni, a całość uzyskała bardziej przemysłowy charakter. Od tej pory Caol Ila zaopatruje się w słód pochodzący z Port Ellen, co odzwierciedlone zostało w charakterze produkowanej tu whisky – ta sprzed 1972 roku jest cięższa, bardziej „mięsista” niż lżejszy, bardziej czysty destylat wytwarzany tu po 1974. Jak większość destylarni na Islay (za wyjątkiem najmłodszej, Kilchoman), Caol Ila posiada własne nabrzeże, wybudowane tu po raz pierwszy w 1857 roku przez ówczesnego właściciela, firmę Bulloch Lade, przez długie lata wykorzystywane do transportu jęczmienia i węgla w jedną stronę, a gotowej whisky w drugą – drogą morską. W tej chwili całość operacji logistycznych odbywa się drogą lądową, a nabrzeże tylko okazjonalnie wykorzystywane jest przez przybijające tu niekiedy łódki.

Niemałym zaskoczeniem dla wielbicieli Caol Ila może być wiadomość, że znajdujący się na terenie destylarni magazyn (ten biały budynek z napisem „Caol Ila Distillery”) nie jest wykorzystywany do leżakowania whisky. Całość produkcji destylarni opuszcza zakład w cysternach i trafia do beczek i magazynów na stałym lądzie. Tak więc, wszelkie morskie elementy, które znaleźć można w gotowym produkcie, będą albo wytworem wyobraźni degustatora, być może sugestii, albo pochodzić będą z charakterystycznego torfu z Islay – niewątpliwie zawierającego elementy morskie. Ogromne cysterny, jakie spotkać można na nabrzeżach obydwu portów na Islay w oczekiwaniu na prom na stały ląd, najprawdopodobniej pełne będą świeżego destylatu właśnie z Caol Ila.